Column: Met de F-35 treedt de KLu een nieuw tijdperk binnen

Column door Commodore b.d. drs. Tom de Bok, Voorzitter KNVOL

De bijzondere uitgave van ‘Onze Luchtmacht’ ter ere van de F-35 ligt voor u. Als kerstpresentje wordt dit nummer ook aangeboden aan alle Luchtmachters om tijdens the most wunderful time of the year, de kerstperiode, van te genieten. Ik hoop dat u allemaal kunt terugkijken op een mooi en succesvol jaar. Als het heeft tegengezeten of verdriet heeft gebracht, hoop ik dat u deze dagen troost kunt vinden en nieuwe kracht kunt opdoen voor 2020. 

Hoe staat het met de KNVOL? Ook dit jaar zal het ledenaantal gelijk blijven. Door de inspanningen van de Ledenwerving lukt het de uitstroom te compenseren met nieuwe leden. Nieuwe initiatieven om meer leden te werven onder andere door meer gebruik te maken van sociale media, worden onderzocht. Ook goed nieuws is dat het gelukt is dit jaar voor de regio’s nieuwe bestuursleden te vinden. Voor wat betreft de toekomst van onze Air Cadets zijn we in afwachting van een (strategisch) besluit van de Koninklijke Luchtmacht. 

Terug naar 31 oktober 2019: de dag waarvan alle vrienden van de Koninklijke Luchtmacht hoopten dat die zou komen. De eerste F-35 is definitief op Nederlandse bodem geland. Het was een stralende dag met een strakblauwe hemel, als dat geen goed voorteken is! 

Ruim 20 jaar nadat de eerste plannen voor een opvolger van de F-16 zich in het Luchtmachthoofdkwartier ontwikkelden, is de F-35 ook daadwerkelijk binnen. Dit is niet van een leien dakje gegaan. Door het initiële enthousiasme van toenmalig minister-president Kok en voorzitter FNV Lodewijk de Waal kon Nederland voor een vriendenprijs van $800 miljoen als Level 2 partner deelnemen aan het JSF-project, samen met Italië (Level 2) en het Verenigd Koninkrijk (Level 1). Er werd wel door het kabinet bij vermeld dat dit geen definitieve keuze was voor de opvolger van de F-16. Een zorgvuldige kandidatenvergelijking zou dat uiteindelijk moeten bepalen. 

In de jaren daarna groeide de politieke weerstand. Aangejaagd door de kostenoverschrijding in de ontwikkelingsfase en steeds terugkerend Europees sentiment wilden diverse politieke partijen uit het project stappen. Dat al deze meerkosten in de ontwikkelingsfase volledig door de VS zijn betaald en de $800 miljoen volledig zouden worden terugverdiend door de industriële opdrachten in deze ontwikkelingsfase werd, al dan niet bewust, genegeerd. Verder waren er allerlei zelfbenoemde specialisten, die in de media een gewillig platform vonden en nog steeds vinden om tegen de F-35 te ageren. Vele kandidatenvergelijkingen werden uitgevoerd met steeds dezelfde uitkomst: de F-35 is het beste vliegtuig voor de beste prijs. 

Gelukkig voor Nederland, de NAVO en de Nederlandse belastingbetaler is al die weerstand gebaseerd op onjuiste informatie gelogenstraft en werd in 2013 definitief besloten dat de F-35 de opvolger zou worden van de legendarische F-16.

De prijs van de F-35 blijft maar dalen, zelfs harder dan voorspeld. De F-35 is nu al goedkoper dan een nieuwe F-16. De prijs van de F-35 daalt bij elke productieronde: van $82,4 miljoen in 2020 via $79,2 in 2021 naar $77.9 miljoen in 2021. Totaal worden in deze drie jaar 478 F-35’s gebouwd, waarvan 351 F-35A’s. Daar kan geen enkel ander toestel mee concurreren. Maar het nog betere nieuws is dat de Nederlandse industrie volop mee profiteert. Inmiddels is in de initiële productiefase al voor €1,8 miljard aan opdrachten binnengehaald en dit groeit naar minimaal €13 miljard. Maar er is nog meer goed nieuws voor de Nederlandse belastingbetaler. Omdat Nederland die $800 miljoen heeft geïnvesteerd in de ontwikkeling ontvangt het van elk toestel dat wordt verkocht aan landen die niet in het project hebben geparticipeerd royalty’s. Dit is een percentage van de verkoopprijs van de toestellen verkocht aan bijvoorbeeld België en Zuid-Korea. Voor de instandhoudingsfase hebben Nederlandse bedrijven al diverse onderhoudscontracten voor de F-35 binnengehaald: Fokker voor het landingsgestel; Aeronamic voor het Power Management System; One Logistics voor het Europese warehouse en Standard Aero voor het motorenonderhoud. Nu Turkije uit het project valt, is dit de enige in Europa. 

De conclusie is dan ook gerechtvaardigd dat de F-35 Nederland geld oplevert in plaats van kost, want ook nog de BTW van het project komt terug in de staatskas. Er is dus geen enkele financiële reden om de zo noodzakelijke extra F-35’s niet te kopen. Daarnaast hebben de volgende Europese landen ook de F-35 aangeschaft: België, Denemarken, Italië, Noorwegen en het Verenigd Koninkrijk. Polen, Griekenland, Roemenië en Spanje overwegen dit. Hierdoor ontstaat een serieuze Europese capaciteit van 5^e generatie jachtvliegtuigen. Een force multiplier voor internationale samenwerking en dus goed voor onze veiligheid.