Magazine

Inhoudsopgave Nr 1-2021:

Briefing 4
Meer drones, minder slachtoffers

Binnenland 5

Buitenland 9

Oefenen vanaf de overkant 14
336 Squadron oefende niet vanaf Yuma, maar integreert in eigen land met landmacht en mariniers tijdens Werewolf Resilience.

Van Tracker tot Orion 20
Het vliegerlever van luitenant ter zee 1 Bas Hardam leest als een geschiedenisboek van de Marineluchtvaartdienst.

Poster 26
Een Cougar van het 300 Squadron veroorzaakt begin februari een white out bij een slingload-training van 11 Luchtmobiele Brigade op de Arnhemse Heide. Foto Anno Gravemaker

Maritieme patrouille in een oud jasje 29
Vlieg vanuit de Verenigde Arabische Emiraten mee met een Atlantique 2 van de Aéronautique Navale, tijdens een missie boven de Straat van Hormuz.

Opereren onder radardreiging 34
Apache- en Cougar-bemanningen beoefenden in TAC EW tactische missies met elektronische oorlogsvoering.

Vliegend verleden 38
In elke uitgave een greep uit de fotoarchieven, beginnend met dat wat Willem Helfferich in ruim veertig jaar Onze Luchtmacht aanlegde. Deze keer: Zwitserse Hunters in 1988.

De Golfoorlog – deel 2 40
Na de opbouw van een gigantische luchtvloot barst op 17 januari 1991 operatie Desert Storm los, waarin de coalitie de Iraakse strijdkrachten verplettert.

Column Anne Tjepkema 47
Mind the gap

Verenigingsnieuws 48

Boeken 50

Omslagfoto
Een blik in de cockpit van een C-130 tijdens de oefening Werewolf Resilience. Foto: Frank Crebas

In het laatste nummer van 2020 kunt u lezen over:

Briefing
Onze Defensie behoeft dringend aandacht.

De visie van de C-LSK
In tien vragen zet de Commandant Luchtstrijdkrachten uiteen hoe de Luchtmacht ervoor staat.

Frisian Lightning II
Het 322 F-35 Squadron oefende in november twee weken op Vliegbasis Volkel in het deployed opereren met vier F-35’s.

Defensie Cyber Commando
Luchtmachtmajoor Marije verzorgde voor de Regio Zuid-Holland een virtuele briefing over dit cyberkenniscentrum.

Tweede leven voor Troopship
In oktober 2019 deed de VNCE via een online veiling een winnend bod op een Fokker F27 Troopship.

Algemene Ledenvergadering
Met in achtneming van de beperkende maatregelen hield de KNVOL alsnog een algemene ledenvergadering.

Voor één keer zelf in de schijnwerpers
Na 42 jaar en 252 edities zet Willem Helfferich een punt achter zijn hoofdredacteurschap.

Poster
A400M van de Luxemburgse strijdkrachten, 20 BeLux Squadron Tactical Airlift, vliegbasis Melsbroek. [Kees van der Mark]

De Golfoorlog
Op 17 januari 2021 is het dertig jaar geleden dat de Golfoorlog uitbrak. In een tweeluik aandacht voor de air power-aspecten.

Crème de la crème voor helikopterbemanningen
Bij de Helicopter Weapon Instructor Course mogen alleen de besten zich met elkaar meten.

Innovaties voor de Hercules
Op de C-130’s worden microvanes aangebracht. Een andere innovatie is het gebruik van chromaatvrije verf.

Column kolonel b.d. KLu drs. Anne Tjepkema
‘Keuzes zijn nodig’, maar de minister ontloopt ze.

Binnenland

Buitenland

Verenigingsnieuws

Omslag
Een F-35A start vanaf Vliegbasis Volkel tijdens de oefening Frisian Lightning II. [Frank Crebas]

Onze Luchtmacht 2020-5. In deze editie kunt u lezen over:

Briefing                                                                                              
Terug naar ‘Werken bij de luchtmacht.nl’.

HOT NL
Bemanningen van Chinooks en Cougars oefenden brown-out-landingen tijdens een bijzondere editie van HOT. 

Vliegen onder virusdruk
Corona heeft ook gevolgen voor de luchtvaart, zoals het European Air Transport Command (EATC) ervaarde.

Blue Wings
Voor het eerst deden gevechtsvliegtuigen van de Israëlische luchtmacht mee aan een vliegoefening boven Duitsland.   

40 jaar vlieger
Majoor Ries Kamperman is bij de KLu de oudste vlieger op de Hercules en heeft nog met de F-104G Starfighter gevlogen. 

Nationaal Militair Museum
In augustus toonde het NMM een flink aantal vliegtuigen in de buitenlucht die normaal in het depot staan.

Poster
F-4E in de kleuren van het 32nd TFS op het platform bij het Nationaal Militair Museum  in Soesterberg. [Frank Crebas]

Op weg naar IOC
Wat zijn de eerste ervaringen en toekomstplannen van 322 F-35 Squadron, een jaar na de introductie van het nieuwe toestel?

Met de F-104 werd de Luchtmacht volwassen
Zoals veel jongens van zijn leeftijd voelde André Meulenbroek (Amsterdam, 1930) zich aangetrokken tot de luchtvaartwereld.

Column kolonel b.d. KLu drs. Anne Tjepkema

Luchtmachtgeschiedschrijving volgens Limpach.

Binnenland

Buitenland

Verenigingsnieuws

Omslag
Cougar bemanning oefenden brown-out-landingen tijdens een bijzondere editie van HOT [Kees vd Mark]

Onze Luchtmacht 4-20
In Onze Luchtmacht 4-20 kunt u lezen over:


Briefing    
                                                                  
Goed en minder goed nieuws.

Deze afbeelding heeft een leeg alt-attribuut; de bestandsnaam is Tom-de-Bok-kopiëren.jpg

KC-30M Multi Role Tanker Transport
Op 30 juni werd de eerste Airbus KC-30M bestemd voor de Multinational MRTT Unit (MMU) overgevlogen naar Eindhoven.

Deze afbeelding heeft een leeg alt-attribuut; de bestandsnaam is 85182-kopiëren.jpg

USAFE toen en nu
Na de Koude Oorlog krompen de eens zo machtige United States Air Forces in Europe in tot minder dan een derde.

Deze afbeelding heeft een leeg alt-attribuut; de bestandsnaam is 20648-kopiëren.jpg

LBK-er in de Koude Oorlog
Bertus Tibben was al op jonge leeftijd besmet met het luchtvaartvirus en zou er de rest van zijn leven ‘last’ van houden.   

Deze afbeelding heeft een leeg alt-attribuut; de bestandsnaam is foto-1-kopiëren.jpg

Hoogvliegers
Een aantal maanden geleden zond de Evangelische Omroep de TV-serie ‘Hoogvliegers’ uit. Hoe werd die gemaakt?

Deze afbeelding heeft een leeg alt-attribuut; de bestandsnaam is 01-kopiëren.jpg

Creek Party
Gebrek aan voldoende KC-135 Stratotankers dwong USAFE tot een beroep op de oudere KC-97L’s van de Air National Guard. 

Deze afbeelding heeft een leeg alt-attribuut; de bestandsnaam is 6852-kopiëren.jpg

Britse training hervormd
Na lastige jaren gaat het de goede kant op met het UK Military Flying Training System, dat nu volledig in werking is.

Deze afbeelding heeft een leeg alt-attribuut; de bestandsnaam is 01_31214_KvdM.jpg

Poster
De eerste KC-30M voor de Multinational MRTT Unit bij aankomst op Eindhoven, 30 juni 2020. [Kees van der Mark]

Deze afbeelding heeft een leeg alt-attribuut; de bestandsnaam is A330MRTT_T-055_65637_A3_KvdM-kopiëren.jpg

Salt One
Een bezoek aan het supervliegkampschip USS Nimitz in maart 1983 met diverese vliegtuigtypen die inmiddels uit dienst zijn.

Deze afbeelding heeft een leeg alt-attribuut; de bestandsnaam is 11788-kopiëren.jpg

Column kolonel b.d. KLu drs. Anne Tjepkema
Neo-gaullisten en atlantici.

301 Squadron in coronatijd
Op 17 juni vertelde de commandant van 301 Squadon de leden van de Regio ZH online over zijn squadron in coronatijd.

Deze afbeelding heeft een leeg alt-attribuut; de bestandsnaam is Martijn2-kopiëren.jpg

Binnenland

Buitenland

Verenigingsnieuws

Omslag
Een RF-4C Phantom II van 38th TRS wordt in november 1976 op 18,000 ft (6 km) door een KC-97L bijgetankt. [WFH]

Deze afbeelding heeft een leeg alt-attribuut; de bestandsnaam is Omslag-4-20-kopie-kopiëren.jpg

In onze luchtmacht 2020 nummer 3 kunt u lezen over:

Briefing door de voorzitter                                                                  
Defensie en corona.

Deze afbeelding heeft een leeg alt-attribuut; de bestandsnaam is Tom-de-Bok-kopiëren.jpg

Tien jaar NH90
In mei was het tien jaar geleden dat het Defensie Helikopter Commando de eerste NH90 NFH in gebruik nam.

Deze afbeelding heeft een leeg alt-attribuut; de bestandsnaam is 01_NH90_2322_JJD.jpg

Reapers ‘ingepakt’ naar Leeuwarden
Arriveert nog dit jaar de eerste onbemande Reaper na een non-stopvlucht over de Atlantische Oceaan op Leeuwarden? 

Deze afbeelding heeft een leeg alt-attribuut; de bestandsnaam is MQ-9-Reaper-op-Holloman-AFB-kopiëren.jpg

De eerste generatie straaljagers
Al ver voor de Tweede Wereldoorlog werd duidelijk dat de limiet voor zuigermotoren met zo’n 800 km/u toch wel bereikt was.   

Deze afbeelding heeft een leeg alt-attribuut; de bestandsnaam is 17821-kopie-kopiëren.jpg

Jolly Greens
Sinds juni 2018 is de Italiaanse vliegbasis Aviano de nieuwe thuisbasis van twee Amerikaanse CSAR-eenheden. 

Deze afbeelding heeft een leeg alt-attribuut; de bestandsnaam is 03-kopiëren.jpg
An HH-60G Pave Hawk helicopter from the 943rd Rescue Group, Davis-Monthan Air Force Base, Ariz., refuels from an HC-130 P/N King aircraft from the 920th Rescue Wing, Patrick Air Force Base, Fla., over Portland, Ore., July 27, 2013. (U.S. Air Force Photo/Tech. Sgt. Anna-Marie Wyant)

F-35’s wereldwijd
Een overzicht van de F-35 in dienst bij de strijdkrachten van andere landen die ermee opereren of dat gaan doen. 

Deze afbeelding heeft een leeg alt-attribuut; de bestandsnaam is 01_F-35_55522_KvdM-kopiëren.jpg

Poster
Twee Japan Air Self-Defense Force F-35A Lightning II’s van 302 Hikotai, vliegbasis Misawa. [Kees van der Mark]

Deze afbeelding heeft een leeg alt-attribuut; de bestandsnaam is Poster_F-35_JPN_61311_KvdM.jpg

USS America
Door de ontwikkelingen in Zuidoost-Azië werd onverwacht besloten de USS America naar de Zuid-Chinese Zee te sturen.

Deze afbeelding heeft een leeg alt-attribuut; de bestandsnaam is Foto-02.jpg

KLu’s eerste Starfighters
Woensdag 12 december 1962. De eerste twee Starfighters van de KLu staan klaar om naar Twenthe te worden overgevlogen.

Deze afbeelding heeft een leeg alt-attribuut; de bestandsnaam is foto-2-kopiëren.jpg

Digitale regioavond
Het bestuur van de Regio Zuid-Holland ging als eerste op zoek naar een andere manier om een regioavond te organiseren.

Column kolonel b.d. KLu drs. Anne Tjepkema

De hypersone hype en de strategische instabiliteit.

Binnenland

Deze afbeelding heeft een leeg alt-attribuut; de bestandsnaam is 83673-kopiëren.jpg

Buitenland

Verenigingsnieuws

Omslag
De NH90 NFH’s van 860 Squadron worden ingezet voor een veelheid aan taken, waaronder fast roping. [Kees van der Mark]

Deze afbeelding heeft een leeg alt-attribuut; de bestandsnaam is Omslag-3-20-kopie-scaled.jpg

Inhoud nummer 2 -2020
Briefing                                                                      
Crisis: het kan snel gaan!

75 jaar 298 Squadron
De geschiedenis van het 298 Squadron begint met de oprichting van het Nr 6 Dutch Auster Squadron op 16 april 1945.

Jeugdluchtvaartdag
Dankzij haar netwerk kan de KNVOL een bemiddelende rol spelen om jongeren in contact te brengen met Luchtmachters.

NODF-35
Op Luke Air Force Base schoolt het Nederlands Opleidingsdetachement F-35 ervaren F-16-vliegers om op de F-35A.   

Saab Draken, deel 2
In 1968 werd Denemarken Saabs eerste exportklant met een order voor de speciaal ontwikkelde Saab 35XD versie.

Kroatische trainers
De Kroatische vliegbasis Zadar-Zemunik is bij uitstek geschikt als trainingscentrum voor de Kroatische Luchtmacht.  

Poster
De CH-47D Chinook D-666 van 298 Squadron in jubileumbeschildering. [WFH]

Henk Blouw, deel 2
In 1956 deed de Thunderstreak zijn intrede bij de KLu. Het leek Henk geweldig om hiervan een schaalmodel te bouwen.

Column kolonel b.d. KLu drs. Anne Tjepkema

Nederland en de nucleaire taak.

Binnenland

Buitenland

Verenigingsnieuws

Omslag

Ter gelegenheid van het 75-jarig jubileum van 298 Squadron is de CH-47D Chinook D-666 op bijzondere wijze beschilderd, met de grizzly aan stuurboord- en de libelle aan bakboordzijde.  Het ontwerp is van grafisch ontwerper Jeroen van Veenendaal. Op 17 maart arriveerde het toestel, midden in de coronacrisis, op Gilze-Rijen, na te zijn beschilderd bij het Logistiek Centrum Woensdrecht. [WFH]

Inhoud nummer 1 -2020

Briefing door de voorzitter                                                                     
2020: een nieuw millennium.

Live and Let Die
Vliegbasis Leeuwarden was tijdens FWIT 2019 en TWIC 2019 opnieuw gastheer voor wapeninstructeurs in opleiding.

Blue Flag
De Israëlische luchtmacht hield van 3 tot 15 november een grote internationale oefening, ‘Blue Flag’, op de vliegbasis Ovda.

Saab Draken, deel 1
De opvallende en fraaie vormgeving maakten de Zweedse Saab 35 Draken tot een bijzonder vliegtuig.  Een terugblik.   

Avro Shackleton
Diverse bijnamen verdiende de Avro Shackleton in zijn onverwacht lange
carrière bij de Royal Air Force.

Air Brigade Macedonië
Een bezoek aan de Air Brigade van Noord-Macedonië toont hoe het land zich voorbereidt op toetreding tot de NAVO. 

Poster
Portugese F-16AM van Esquadra 201/301, vliegbasis Monte Real, tijdens FWIT 2019. [Kees van der Mark]

Henk Blouw, deel 1
Henk Blouw (85) was in ons land decennialang dé autoriteit op het gebied van de statische modelbouw van vliegtuigen. 

Column kolonel b.d. KLu drs. Anne Tjepkema

China.

Binnenland

Buitenland

Verenigingsnieuws

Omslag
Een F-16AM van de KLu start tijdens de Mission Employment Phase van FWIT 2019 vanaf Vliegbasis Leeuwarden met een lasergestuurde GBU-12 Paveway II-bom onder de vleugel. [Kees van der Mark]

Inhoudsopgave nummer 6-2019

Briefing                                                                                               
Met de F-35 treedt de KLu een nieuw tijdperk binnen.

Een opvolger voor de F-16
Bij de aankoop van de F-16 werd uitgegaan van een levensduur van 20 jaar. Na 40 jaar is die termijn ruimschoots overschreden. 

F-35A Lightning II
De F-35, die zijn leven begon als Joint Strike Fighter (JSF), is een éénmotorig gevechtsvliegtuig van de vijfde generatie.

Testvliegtuigen
De eerste F-35A voor Nederland, testvliegtuig AN-1/F-001, maakte zijn eerste vlucht op 6 augustus 2012.  

Belevingsvluchten
De minister beloofde de bevolking rond Leeuwarden en Volkel dat ze het geluid van de F-35 zelf mochten ondervinden.

OT&E op Edwards
Meteen na aankomst van de twee F-35’s op Edwards begon 323 TES met het opwerken voor de operationele test en evaluatie. 

Serieproductie
Op 30 januari 2019 vond in Fort Worth de roll out van de eerste in serie voor de KLu geproduceerde F-35A plaats. 

AN-3 Company 1 flight Dec 15, 2018 / Pilot Robert Wallace

First Aircraft Arrival
31 oktober 2019 was een historische dag, want die dag arriveerde de eerste operationele F-35A, F-009, op Leeuwarden.

Samen op weg naar de 5e generatie Luchtmacht
Luitenant-generaal Dennis Luyt informeerde de leden van de Regio ZH over de transitie naar de 5e generatie Luchtmacht. 

75 jaar 334 Squadron
Zo’n 600 (oud)gedienden verzamelden zich op 8 oktober in het leerdock om het 75-jarig jubileum van 334 Squadron te vieren.

Column kolonel b.d. KLu drs. Anne Tjepkema

Een natte voetzoeker met nevenschade.

Binnenland

Buitenland

Verenigingsnieuws

Omslag

AN-9/F-009, de eerste operationele F-35A, op 31 oktober op weg van Cameri naar Leeuwarden. [Aoo Arnoud Schoor, MCD]

Inhoudsopgave Onze Luchtmacht 5-2019:

In het nieuwe nummer kunt u lezen over:
Briefing                                                                      
Integrated Air Defence (2).

40 jaar F-16: Een ongekend succesverhaal
40 jaar geleden, op 7 juni 1979, werd de eerste F-16, de tweezitter J-259, overgevlogen naar de Vliegbasis Leeuwarden.

40 jaar F-16: Een Mid-Life Update wordt noodzakelijk
Binnen de KLu begint men te spreken over een Mid-Life Update die nodig zalzijn om de F-16A/B’s te moderniseren. 

40 jaar F-16: Afghanistan wordt het nieuwe uitzendgebied
Met de aanslag op de Twin Towers in New York op 11 september 2001 veranderde ook voor de KLu de toekomst radicaal.  

40 jaar F-16: De laatste uitzending met de F-16?
Van september 2014 tot januari 2019  zijn Nederlandse F-16’s actief geweest in het Midden-Oosten in de strijd tegen ISIS.


40 jaar F-16:
Kantoor TestvliegenEen kleine eenheid houdt zich bezig met het beproeven en certificeren van modificaties, apparatuur en wapens voor de F-16. 


Poster
F-16BM J-066 ‘Orange Jumper’ van het Kantoor Testvliegen, 322 TACTES Squadron. [Frank Crebas]

40 jaar F-16: Waar zijn ze gebleven?
Tussen juni 1979 en februari 1992 nam de KLu 213 F-16’s in gebruik. Een overzicht van alle voor de KLu gebouwde F-16’s. 

Van legerluchtwaarnemer tot vlieginstructeur (slot)
Via S.11, Fouga Magister, T-33 en NF-5 belandde Hoogevener Peter Smidt uiteindelijk op de legendarische Starfighter.

Column kolonel b.d. KLu drs. Anne Tjepkema
De European Air Group, een rolmodel?

Binnenland

Buitenland

Verenigingsnieuws

Omslag
Luchtfotograaf Eric Vorstenbosch van de Fotovlucht Vliegbasis Soesterberg maakte deze foto in 2002 voor het toenmalige 306 (F-16) Squadron. Om helemaal in 306-stijl te blijven droeg hij de nametag van commandant majoor-vlieger Marco ‘Yapper’ van Praat en de squadronbadge. [Luchtfotoarchief Vliegbasis Soesterberg via NIMH]

Inhoudsopgave Onze Luchtmacht 4-2019:

Briefing                                                                      
Follow the Money en Integrated Air Defence.

Open Militaire Kampioenschappen Zweefvliegen
Van 3 tot en met 7 juni werden op Terlet kampioenschappen gehouden om de titel ‘Open Militair Kampioen Zweefvliegen 2019’.     

Zo vader, zo zoon
Het komt natuurlijk wel vaker voor, maar toch is het bijzonder: een vader die zijn zoon zijn eigen vliegerwing kan opspelden.

Regio Zuid-Holland bezoekt partner
Op 6 juni brachten leden van de Regio Zuid-Holland een bezoek aan 301 Squadron, partner van deze regio sinds mei 2016.  

Duurzaamheid en efficiëntie in Lucht- en Ruimtevaart
Op 29 mei hield de Vliegtuigbouwkundige Studievereniging ‘Sipke Wynia’ van de hogeschool InHolland haar 38e symposium.

Le Bourget 2019
Tussen 17 en 23 juni was Le Bourget weer het toneel van de Salon Internationale de l’Aéronautique et de l’Espace.

Poster
F-4E Phantom II van 338 Mira, 117 Pterix Mahis, Andravida. Het embleem van dit squadron is de oorlogsgod Ares. [WFH]

Van legerluchtwaarnemer tot vlieginstructeur (1)
Peter Smidt was voorbestemd om het bouwbedrijf van zijn vader over te nemen, maar de dienstplicht veranderde alles. 

Column kolonel b.d. KLu drs. Anne Tjepkema

Het vliegende museum is vijftig jaar oud.

Binnenland

Buitenland

Verenigingsnieuws

Omslag
De Luchtmachtdagen 2019 op de Vliegbasis Volkel waren weer als vanouds voorzien van de nodige optredens van grote demoteams, waaronder Patrouille Suisse, Patrouille de France en de Red Arrows. De Britten traden alleen op vrijdag op en laten op de foto een van hun spectaculaire formaties zien. [WFH]

inhoudsoverzicht nr3-2019

Briefing                                                                      
Vertrouwen: sleutel tot succes.

Waarom de strijd tegen ISIS anders was
In de strijd tegen ISIS werd de tegenstander aangevallen op basis van zijn status en niet op basis van zijn gedrag.  

Voyager tankt Eurofighters
Gelijktijdig met de internationale oefening Frisian Flag werd ook dit jaar de European Air Refuelling Training (EART) gehouden. 

25 jaar Hercules
Op 1 maart 1994 – 25 jaar geleden dus – maakte de eerste C-130H-30 Hercules zijn feestelijke entree op Eindhoven.  

Dutch Hawker Hunter
De Dutch Hawker Hunter Foundation houdt met twee Hunter-straaljagers vliegend erfgoed van de KLu in de lucht. 

Air combat boven de polder
Leden van de KNVOL, van jong tot oud, kunnen nu – met speciale korting – een vlucht boeken bij Air Combat Europe.  

Jetvlieger in de jaren vijftig
Toen Sake Hoekstra als dienstplichtige bij de KLu werd geplaatst kreeg hij de kans om zijn jongensdroom waar te maken. 

Poster
De Hunter T.8C tweezitter en Hunter F.6A eenzitter van de Dutch Hawker Hunter Foundation. [Frank Crébas]

Algemene Ledenvergadering 2019

Circa 140 leden werden bij de Algemene Ledenvergadering op 24 mei gastvrij ontvangen in het Oorlogsmuseum Overloon. 

Column kolonel b.d. KLu drs. Anne Tjepkema

De sinaasappel en de banaan.

Binnenland

Buitenland

Verenigingsnieuws

Omslag
Een EF2000 Eurofighter van het Duitse Taktisches Luftwaffengeschwader 31 ‘Boelcke’ wordt door een Britse Voyager bijgetankt tijdens EART 2019. [WFH]

Inhoudsoverzicht nr 2-2019

(Let op: ter viering van de rollout van de eerste F-35A is een bijzonder gadget bijgevoegd!) 

Briefing                                                                                               

SOF Air: doe het goed of doe het niet…

Rollout F-35
Op 30 januari was de rollout van de eerste Nederlandse in serie geproduceerde F-35A bij Lockheed Martin te Fort Worth, Texas. 

Luke AFB: opleidingsbasis voor de F-35AOp Luke Air Force Base in Arizona is dé opleidingsbasis gevestigd voor de F-35A, de luchtmachtversie van de Lightning II. 

Holloman AFB: opleidingsbasis voor de MQ-9
Naast de F-35 is de Koninklijke Luchtmacht bezig met de invoering van nóg een nieuw wapensysteem: de MQ-9 Reaper.  

Colonel Joe Kittinger
Joe Kittinger is in ons land vooral bekend doordat hij 52 jaar lang het record heeft gehouden van de hoogste parachutesprong. 


Desert Bull 2018Een afgelegen strip in een gebied ter grootte van Nederland en met een fractie van de bevolking. Heel 336 Squadron deed mee.   

‘The Best Dutch Aerobatic Pilot’

Met de Starfighter oogstte Hans van der Werf als demovlieger vanaf 1974 veel waardering tijdens vliegfeesten in heel Europa. 

Poster

‘Elephant Walk’ door 48 F-16’s van de Vliegbasis Volkel in 1989. [AOO A. Kraak/NIMH]

Een Elephant Walk met verrassingLuitenant-generaal b.d. Ben Droste roept graag een Elephant Walk met 48 F-16’s op de Vliegbasis Volkel in herinnering.

‘Fight Tonight’

Het motto van de Amerikaanse strijdkrachten in Zuid-Korea is ‘Fight
Tonight’ en dat is niet voor niets.

Column kolonel b.d. KLu drs. Anne Tjepkema

Lessen van de JSF.

Binnenland

Buitenland

Verenigingsnieuws

Omslag

Sergeant-1 Ben van 306 Squadron bedient als ‘student sensoroperator’ de MQ-9 Reaper simulator op Holloman AFB in New Mexico. [WFH]

Inhoudsoverzicht nr 1-2019

Briefing                                                                      
“Europa interesseert me niet,” zei president Trump op 2 januari.

De F-35 is nu echt in aantocht
Als u dit leest heeft de roll-out van de eerste F-35A bestemd voor de Koninklijke Luchtmacht plaatsgevonden. 

TNO meet kijkgedrag van vliegers
TNO doet samen met het CML onderzoek naar het kijkgedrag van vliegers in relatie tot ruimtelijke desoriëntatie.

Luchtmacht gaat de ruimte in

Aan het eind van het jaar zal naar verwachting de Luchtmacht de Brik-II,
een z.g. nano-satelliet, lanceren. 

De geboorte van het luchtwapen, deel 2
Halverwege de oorlog hadden de oorlogvoerende landen hun vliegtuigproductie enorm opgevoerd.

Regio Deelen partner van 312 Squadron
Op 3 december 2018 hebben het 312 Squadron en de Regio Deelen een partnerschap gesloten.  

Battle of Britain Air Show
In het weekend van 22 en 23 september vond de Battle of Britain Air Show 2018 plaats op Duxford. 

Blackburn Buccaneer
In het op uiterst lage hoogte en met zeer grote snelheid vliegen bleek de Buccaneer de allerbeste.

Poster
Luitenant-kolonel Ian ‘Gladys’ Knight in de cockpit van de F-35A F-002 op de rand van Rogers Drylake. [Frank Crebas]

F-104G demovlieger van de KLu
Via de vliegeropleidingen op Woensdrecht, Brustem en wederom Woensdrecht, belandde Hans van der Werf bij de OCC.

Column kolonel b.d. KLu drs. Anne Tjepkema
Geen nieuwe Koude Oorlog, maar toch riskant.

Binnenland

Buitenland

Verenigingsnieuws en de rubrieken ‘Ingezonden’ en ‘Boeken’

Omslag
Kolonel Bert ‘Vidal’ de Smit volgt in juli 2018 met de F-35A F-001 de Sidewinder Low Level route in het Sequoia National Forest. Frank Crebas]

Onze Luchtmacht nr 6 is uit!

Briefing                                                                                               
Licht aan de Europese horizon.

Trident Juncture
Trident Juncture 2018 was de grootste NAVO-oefening sinds het einde van de Koude Oorlog, met 31 deelnemende (NAVO)-landen.

Leren vliegen in de jaren zestig
Interesse in alles wat met luchtvaart te maken had, had Hans van der Werf (Amsterdam, 1945) al van jongs af aan.

Bommen op de Vliehors
In de periode tussen 15 september en 1 maart mag er met echte of ‘live’-bommen op de Vliehors worden geoefend. 

De geboorte van het luchtwapen
Toen de Eerste Wereldoorlog uitbrak was het vliegtuig amper tien jaar oud.

Roy de Ruiter RMWO (deel 2)
Op 31 augustus werd reserve majoor-vlieger Roy de Ruiter benoemd tot Ridder Militaire Willems-Orde 4eKlasse. 

Falcon Autumn 2018
Falcon Autumn werd van 24 september tot 12 oktober gehouden in het midden, oosten en noorden van ons land. 


Poster
CH-47D Chinook van 298 Squadron en NH90 TTH van Transporthubschrauberregiment 30 op MLT Deelen. [WFH] 

Clear Sky
De Oekraïense luchtmacht was in oktober gastheer van een vliegoefening met deelname van een aantal NAVO-landen.    

Ambassadeurs op de woelige baren
Veertig leden van de Regio Schiphol/Noord-Holland keken hun ogen uit tijdens een ‘vaardag’ op Zr.Ms. Karel Doorman. 

Column kolonel b.d. KLu drs. Anne Tjepkema

De Dambusters en Gilze-Rijen.

Binnenland

Buitenland

Verenigingsnieuws

Omslag

Bell/Boeing MV-22B Osprey tiltrotor-vliegtuigen van het Amerikaanse korps mariniers werden tijdens Trident Juncture onder meer ingezet voor het transport van gewonden. [WFH]

Onze Luchtmacht nr 5 is uit!

Briefing
Verleden, heden, toekomst.

Air Task Force Middle East
Een bezoek aan het 10e detachement van de ATFME geeft een beeld welke belangrijke bijdrage airpower levert.

F-16’s boven Irak en Oost-Syrië
Het 1000ste vlieguur van de ATFME-10 werd volgemaakt tijdens een missie gevlogen door de kapiteins Jeffrey en Daniël.

Hot Blade
Ieder jaar wordt een grote oefening gehouden als onderdeel van het EDA’s Helicopter Exercise Programme. Dit keer in Portugal.

Roy de Ruiter RMWO
Op 31 augustus is reserve majoor-vlieger Roy de Ruiter benoemd tot Ridder Militaire Willems-Orde 4eKlasse.

V-force
De Royal Air Force moest met de zogenaamde V-force na de oorlog de nucleaire afschrikking van het VK gaan verzorgen.

Raptors in Europa
In augustus oefenden Amerikaanse F-22A Raptors drie weken lang in Europa, onder meer met Nederlandse F-16’s.

Poster
F-22A Raptor van het 95th Fighter Squadron, 325th Fighter Wing, Tyndall Air Force Base, Florida. [Kees van der Mark]

Het laatste Phantom-squadron
Heden ten dage is er nog maar één squadron met de beroemde Phantom over en wel in Griekenland.

Onzichtbare hoogspanningskabels
Hoe Frank de Kort tijdens een verblijf op de Noorse basis Bodø zijn Thunderstreak per schietstoel moest verlaten.

Column kolonel b.d. KLu drs. Anne Tjepkema
De eerste luchtmacht.

Binnenland

Buitenland

Verenigingsnieuws en boeken

Omslag
Kapitein Jeffrey klimt in de cockpit van zijn F-16AM voor een vijf uur durende vlucht boven Irak. Samen met collega Daniël zou hij daarbij het 1000ste vlieguur van het 10e detachement van de Air Task Force Middle East vol maken. [WFH]

Onze Luchtmacht nummer 3 is uit!

Briefing
De onmacht ven Europa en Nederland.

AIRBOSS
Reserve majoor-vlieger Erik ‘Corny’ Cornelisse was tijdens Frisian Flag de airboss voor Red Air.

Mensen, slagkracht, zichtbaarheid
De nieuwe Defensienota kreeg de titel mee ‘Investeren in onze mensen, slagkracht en zichtbaarheid’.

A life in the sky
Als eerste Nederlandse F-16 vlieger bereikte Joost ‘Niki’ Luijsterburg op vrijdag 13 april de magische 4000 uurs-grens.

ILA 2018
Onze Luchtmacht bezocht de ILA 2018 in Berlijn om de nieuwste ontwikkelingen te noteren.

Waarom krijgt Airpower geen prioriteit?
Als het luchtoverwicht niet gegarandeerd is, is het onverantwoord de andere krijgsmachtdelen al te gaan herstellen.

Iniohos
Een van de oefeningen die de afgelopen jaren in Europa is uitgegroeid tot een van de grootste in zijn soort is Iniohos.
 Poster
Ben Ullings kon tijdens de 4 mei-herdenking de Avro Lancaster van de BBMF air-to-air fotograferen. [Ben Ullings]

Jachtvlieger in hart en nieren
Bob Hazenbos was technisch aangelegd, maar toen hij de kans kreeg om vlieger te worden greep hij die met beide handen aan.

Algemene Ledenvergadering 2018
Circa 100 KNVOL-leden werden op 25 mei gastvrij ontvangen op het Brabantse Volkel, thuisbasis van de First Fighter Wing.

Column kolonel b.d. KLu drs. Anne Tjepkema
De gemiste kansen van de Bakermat.

Binnenland

Buitenland

Verenigingsnieuws

Omslag

Om te vieren dat 322 TACTES Squadron in juni 75 jaar bestaat kreeg deze F-16AM speciale kleuren. [Kees van der Mark]

Inhoudsoverzicht nr 2-2018

Briefing

Personeel, Europa en de KNVOL: een tour d’horizon

Verrekijkers op de Veluwe
In de reeks bezuinigingen van 2011 was de sluiting van het AOCS in de plannen opgenomen, maar die is nu van de baan.

‘Ambassadeurs’ bezoeken DHC-oefening
Uitgenodigd door hun ‘partners’ bezochten op 21 februari maar liefst 135 leden de Vliegbasis Deelen voor ‘HWIC TAC NL 2018’.

F-35 Lightning update
Over de ervaringen met de F-35A en de laatste stand van zaken aangaande de introductie van de Lightning bij de KLu.

Regio Limburg partner van 300 Squadron
Op 2 maart is het partnerschap tussen het 300 (Cougar) Squadron en de Regio Limburg officieel bekrachtigd.

De blauwe Alouette
Omdat er al enige tijd geen sprake meer was van tactische inzet werd voor de laatste Alouettes gekozen voor blauw.

Redskins boven de Poolcirkel
Eind jaren vijftig werd de Allied Command Europe (ACE) Mobile Force opgericht. Nederland wees daartoe 314 Squadron aan.

Bob Hazenbos speurde als 11-jarige het luchtruim af
Bob Hazenbos was als klein jochie al geïnteresseerd in alles wat vloog en kwam in zijn geboorteplaats goed aan zijn trekken.

Poster
Laden van 2.75 inch raketten bij AH-64D Apaches van 301 Squadron op de FARP.  Oefening HWIC Strike, Bergen-Hohne. [WFH]

Luchtcadetten op Eindhoven
De Stichting Netherlands Air Cadets (NLAC) organiseert bijzondere excursies en activiteiten, speciaal voor jongeren.

Column kolonel b.d. KLu drs. Anne Tjepkema
Het gelijk van Galileo.

Binnenland

Buitenland

Verenigingsnieuws

Dienstverlaters CLSK

Omslag

De toekomst van het 300 Squadron met haar Cougars ziet er steeds rooskleuriger uit. Daarnaast is op 2 maart een partnerschap gesloten met de Regio Limburg van de KNVOL. [WFH]

Briefing
Defensienota 2018: een kans!

De toekomst van Defensie
In Den Haag kwamen zo’n 200 mensen bijeen om de toekomst van de Nederlandse defensie te bespreken.

980 Vliegtuig- en Helikopteronderhoud Squadron
Het Logistiek Centrum Woensdrecht verzorgt met vier squadrons het onderhoud en de logistiek voor de gehele luchtmacht.

Swift Response en het herstel van de brede inzetbaarheid
De commandant van de AMTF blikt terug op de lessons identified en het herstel van de brede inzetbaarheid van het DHC.

Hohenfels Duitsland, 6 oktober 2017
Internationale luchtmacht NAVO oefening Swift Response

100.000 vlieguren PC-7
Op 30 augustus vorig jaar bereikte de vloot PC-7’s van 131 EMVO Squadron de mijlpaal van 100.000 vlieguren. Hoe is dat gelukt?

De Duitse luchtmacht, deel 5 en slot
De 140 EF2000 Eurofighters vormen de ruggengraat van de Luftwaffe en zijn in drie productieruns besteld.

Droomvluchten
Altijd al droomde Frank Crebas van militair vliegen. Jachtvlieger zou hij niet worden, maar wel een top-luchtfotograaf.

Poster
De F-16 en zijn opvolger, de F-35A, samen boven Arizona. [Frank Crebas]

B-52 Stratofortress
Niemand had voorzien dat de Boeing B-52 Stratofortress 65 jaar na haar eerste vlucht nog steeds een cruciale rol zou spelen.

Column kolonel b.d. KLu drs. Anne Tjepkema
Het onderscheid.

Binnenland

Buitenland

Verenigingsnieuws en nieuwe boeken

Dienstverlaters CLSKOmslag

Een F-16 van het 148th FS en een F-35A van 323 TES in de break boven het schilderachtige Sedona. [Frank Crebas]

In het zesde nummer van 2017 kunt u lezen over:

Briefing
Europese Defensie Samenwerking.

Swift Response
In oktober was er dan eindelijk gelegenheid voor het DHC om de gevechtsgereedheid weer op peil te brengen.

De Duitse luchtmacht, deel 4
Duitsland was relatief laat met het reorganiseren van zijn krijgsmacht na het einde van de Koude Oorlog.

Wachten op de vijand die nooit kwam
Op vrijdag 13 oktober is de geheel gerestaureerde Luchtwachttoren 7O1 bij Warfhuizen officieel geopend.

Close Air Support
Een van de belangrijkste taken van het luchtwapen is het ondersteunen van de grondtroepen: Close Air Support (CAS).

Operatie Deny Flight, deel 2
In de eerste helft van de jaren 90 was een detachement F-16’s op Villafranca actief in het kader van operatie Deny Flight.

Poster
Panavia Tornado ECR van Staffel 321, JaBoG 32, Fliegerhorst Lechfeld. [WFH]
Falcons voor Jordanië
Vóór het einde van het jaar worden vijftien voormalige KLu F-16’s, die zijn verkocht, overgevlogen naar Jordanië.

Column kolonel b.d. KLu drs. Anne Tjepkema
Is de Israëlische F-35 anders?

Partners voor de Luchtmacht
Op 25 oktober, de 298e dag van het jaar, zijn het 298 Squadron en de Regio Soesterberg met elkaar verbonden.

Binnenland

Buitenland

Verenigingsnieuws en nieuwe boeken

Dienstverlaters CLSK

Omslag

De CH-47F(nl) Chinook D-892 komt tijdens Swift Response in het Zuid-Duitse Hohenfels munitie brengen. [WFH]

Briefing                                                                    

Militair personeel blijft ondergeschoven kindje.

De Duitse luchtmacht, deel 3

Ook de Starfighter was aan het eind van de jaren zestig alweer aan vervanging toe. De keus viel op de F-4 Phantom II.

Operatie Deny Flight, deel 1

In de eerste helft van de jaren 90 was een detachement F-16’s op Villafranca in Italië actief in het kader van operatie Deny Flight.

Liever de NF-5 dan de F-104

Na zijn opleiding in Canada keerde Dennis Bakrude in 1973 terug om de fijne kneepjes van het vliegervak te gaan leren.

Zelf vliegen tijdens een vliegkamp

Voor de achtste keer organiseerde de Vliegschool Zelf Vliegen op Lelystad tussen 14 en 18 augustus een vijfdaags Vliegkamp.

Gripens bij Skaraborgs Flygflottilj

Met de komst van de eerste Gripens vanaf juni 1996 op Såtenäs kwam de introductie van een nieuwe generatie jachtvliegtuigen.

Poster

Saab JAS 39C Gripens van F7 Skaraborgs Flygflottilj.

[Martin Scharenborg & Ramon Wenink]

Harvards in Zuid-Afrika

De Zuid-Afrikaanse luchtmacht heeft waarschijnlijk de langste geschiedenis met de beroemde North American T-6 Harvard.

Column kolonel b.d. KLu drs. Anne Tjepkema

De zin van ‘Afghanistan’.

Binnenland

Buitenland

Photo courtesy Scott Wolff

Verenigingsnieuws en nieuwe boeken

Dienstverlaters CLSK

Omslag

Saab JAS 39C Gripens van F7 Skaraborgs Flygflottilj.

[Martin Scharenborg & Ramon Wenink]

In het vierde nummer van het jaar kunt u lezen over:

Briefing                                                                    

Doorontwikkeling krijgsmacht: veilig blijven, veilig verbinden en veiligheid brengen.

SMART-L en Vijfde Generatie
De eerste van twee nieuwe langeafstandsrondzoekradars voor de KLu staat sinds dit voorjaar op een testtoren bij de fabrikant.

DCIM100MEDIADJI_0056.JPG

100 jaar MLD, deel 3 en slot
De opbouw van de MLD na de oorlog tot de uitfasering van de patrouillevliegtuigen en de sluiting van Valkenburg.

De Duitse luchtmacht, deel 2
Na 13 typen te hebben geëvalueerd, koos de Luftwaffe in oktober 1958 voor de Lockheed F-104G Starfighter.

Patriots krijgen een MLU
Op 1 april 2012 werden de Groep Geleide Wapens van de KLu en het Commando Luchtdoelartillerie van de KL samengevoegd.

Griekenland, 4 oktober 2016,
Internationale samenwerking tussen Nederlandse en Duitse militairen in Chania waar de Patriots worden afgeschoten.

Le Bourget 2017
Op het gebied van de militaire luchtvaart leverde de 52ste editie van de Parijse luchtvaartsalon weer flink wat nieuws op.

Poster
De Braziliaanse Embraer KC-390 kwam dit jaar voor het eerst naar de luchtvaartsalon in Parijs. [Kees van der Mark]

Historisch vliegen op Gilze-Rijen
57 Leden hadden zich ingeschreven om op Gilze-Rijen een vlucht te kunnen maken met een historische kist.

Leren vliegen boven de Canadese prairies
Als kind had Dennis Bakrude geen enkele belangstelling voor vliegtuigen. Maar daar zou snel verandering in komen.

Column kolonel b.d. KLu drs. Anne Tjepkema
Airpower in de Zesdaagse Oorlog.

Binnenland

Buitenland

Verenigingsnieuws en nieuwe boeken

Dienstverlaters CLSK

Omslag

De Havilland DH-82A Tiger Moth van de KLuHV. [WFH]

In het derde nummer van het jaar kunt u lezen over:

Briefing                                                                    

De comateuze toestand van het Nederlandse veiligheidsbeleid.

Airpower Symposium 2017

“Vijfde generatie Airpower en de uitdagingen van het Nieuwe Normaal”.

100 jaar MLD, deel 2

De Marineluchtvaartdienst speelde tijdens de 2e Wereldoorlog een belangrijke rol, zowel in Europa als het Verre Oosten.

De Meteoor van Ypelo

Op 27 februari 1952 verongelukte een Gloster Meteor van de Vliegbasis Twenthe omstreeks halfvier in Ypelo.

European Air Refuelling Training

Sinds 2014 wordt op de Vliegbasis Eindhoven jaarlijks de European Air Refuelling Training (EART) georganiseerd.

De Duitse luchtmacht

Na de Tweede Wereldoorlog heeft het tien jaar geduurd voor West-Duitsland weer een eigen luchtmacht mocht opzetten.

Algemene Ledenvergadering 2017

Dit jaar viel de Vliegbasis Leeuwarden de eer te beurt als gastheer te mogen optreden voor de Algemene Ledenvergadering.

Poster

F-22A Raptors van de 1st Fighter Wing, Joint Base Langley–Eustis. [Frank Crebas]

De KNVOL in Jaartallen

Het waren in 1948 de heren S. Mante en M.W.J.M. Broekmeijer die het initiatief namen om ‘Onze Luchtmacht’ op te richten.

Column kolonel b.d. KLu drs. Anne Tjepkema

De F-35: goed nieuws lost nog niet alle problemen op.

Binnenland

Buitenland

Verenigingsnieuws en nieuwe boeken

Dienstverlaters CLSK

Omslag

F-22A Raptors van de 1st FW, JB Langley–Eustis. [Frank Crebas]

In het tweede nummer van het jaar kunt u lezen over:

Briefing
Een nieuw kabinet: nieuwe ronden nieuwe kansen?


CONUS en Red Flag
De Luchtmacht wil dit jaar de lacunes in de capaciteiten weer aanvullen, onder meer met oefeningen in de VS.

100 jaar MLD, deel 1
De Marine Luchtvaartdienst werd op 21 augustus 1917 opgericht toen het vliegkamp De Mok op Texel in dienst werd gesteld.

Kaak van de Draak (slot)
Toen het maar niet lukte de Thanh Hoa-brug neer te halen werd besloten het te proberen met drijvende mijnen.

Gunnery in Bergen-Hohne
‘Kom kijken als we met onze Apaches schietoefeningen in Duitsland gaan doen’, zo luidde de uitnodiging aan de Regio ZH.

Poster
F-16AM van 148th Fighter Squadron, 162nd Fighter Wing, Netherlands Detachment Tucson Arizona, Tucson IAP. [WFH]

Bij de Dutch Masters op Twenthe
Cees van Holstein kreeg in 1959 te horen dat hij deel mocht gaan uitmaken van een conversie-eenheid voor de F-104G.

Column kolonel b.d. KLu drs. Anne Tjepkema
Nieuwe minister, behoud de Cougar!

Binnenland

Buitenland

Verenigingsnieuws en nieuwe boeken

Dienstverlaters CLSK

Omslag
Eindelijk hadden de Apaches van 301 Squadron dan weer tijd om te oefenen in het gebruik van hun boordwapens. Dat deden ze op het oefenterrein in het Duitse Bergen-Hohne. En vanwege de bijzondere band tussen dit squadron en de Regio Zuid-Holland mocht een aantal leden daarbij zijn en met eigen ogen zien hoe dat gaat! [WFH]

In ons eerste nummer van het jaar kunt u lezen over:

Briefing                                                                     

Mini super power Nederland moet meer F-35’s kopen.

Inspecteur-Generaal der Krijgsmacht

Luitenant-generaal-vlieger Bart Hoitink bekleedde als eerste helikoptervlieger deze unieke positie.

Regio Twente adopteert 313 Squadron

De commandant van het 313 Squadron en de voorzitter van de Regio Twente bekrachtigden op 8 december de adoptie.

Catalina 75!

De oudste nog vliegende Catalina ter wereld bereikte op 15 november 2016 de leeftijd van maar liefst 75 jaar.

Te jong om te rijden maar niet om te vliegen

Wat een geluk dat de ouders van Cees van Holstein zich konden vinden in de tekst: ‘Ouders, geeft uw zonen de ruimte!’

Belgisch-Nederlandse Luchtmachtsamenwerking, deel 3

Een overzicht toont dat de samenwerking van de Nederlandse met de Belgische luchtmacht al een lange geschiedenis kent.

KFOR’s Task Force Aviation

Dit jaar is KFOR al 19 jaar actief in Kosovo en het is daarmee een van de langstdurende missies van de NAVO.

Poster

F-35A van 323 TES volgt de Sidewinder-laagvliegroute in Death Valley National Park. [Frank Crebas]

Kaak van de Draak

Een van de belangrijkste Amerikaanse doelen in Noord-Vietnam was de brug ten noorden van de stad Thanh Hoa.

Column kolonel b.d. KLu drs. Anne Tjepkema

IS bombarderen: het effect van airpower is groot.

Binnenland

Buitenland

Verenigingsnieuws en nieuwe boeken

Dienstverlaters CLSK

Omslag

In ons laatste nummer, december 2016 kunt u lezen over:

Briefing                                                                      

Defensie op naar krijgsmacht 3.0.

Datalink Symposium

Ruim 400 gedelegeerden uit 23 landen namen deel aan het International Datalink Symposium (IDLS) te Maastricht.

Personnel Recovery Training

Op het Zuid-Duitse Lechfeld werd de Personnel Recovery oefening APROC 2016 gehouden.

70 jaar Belgische Luchtmacht, deel 3

Dit jaar viert de Belgische Luchtmacht haar 70-jarig bestaan. Deel 3 en slot: BLu en KLu maken soms andere keuzes.

Japan kiest voor lucht- en raketverdediging

Japan wil volgend jaar extra investeren in lucht- en raketverdediging. Waarom investeert Japan juist in deze capaciteiten?

Belgisch-Nederlandse luchtmachtsamenwerking, deel 2

Een overzicht toont dat de samenwerking van de Nederlandse met de Belgische luchtmacht al een lange geschiedenis kent.

Lakota’s voor de Falcons

Het Amerikaanse Leger koos in 2006 voor de EADS/Airbus Helicopters UH-72A Lakota ter vervanging van haar Bell UH-1H’s.

Poster

Een F-15C van het 194th EFS van de California Air National Guard in formatie met een Bulgaarse MiG-29. [Frank Crebas]

Trainen boven de gletschers

In 2017 begint de vliegeropleiding van de Zwitserse luchtmacht met een nieuw opleidingsschema voor leerlingvliegers.

Column kolonel b.d. KLu drs. Anne Tjepkema

De complexe wereld van het luchttransport.

Binnenland

Buitenland

Verenigingsnieuws, nieuwe boeken en actie=reactie

Dienstverlaters CLSK

Omslag