Laatste vlucht F-4 Phantom II
Na een operationele dienst van bijna 60 jaar heeft de Amerikaanse Luchtmacht op 21 december formeel afscheid genomen van de F-4 Phantom II. Dit gebeurde tijdens een bescheiden ceremonie op Holloman AFB, New Mexico alwaar de laatste exemplaren van dit historische type dienst deed als aerial target bij het 82nd ATS, det 1.
De F-4 is in de jaren vijftig van de vorige eeuw ontworpen om te opereren vanaf vliegdek schepen maar al snel was duidelijk dat het vliegtuig erg goed en veelzijdig bleek in zowel de Air-to-Ground als ook de Air-to-Air rol. Al snel kochten ook de USAF en US Marines Phantoms om de squadrons aan te vullen met wat toen het beste jachtvliegtuig ter wereld was.
De Phantom kreeg veel faam door massale inzet in het Vietnam conflict. Legendarische jachtvliegers als Robin Olds wisten in de F-4 met succes Vietnamese Migs neer te schieten echter werden er ook te veel F-4’s door de tegenpartij neergehaald. Een initiatief, dat nu bekend is als de oefening “Red Flag’, zorgde voor een kentering en werd ontwikkeld om aircrew maximaal voor te bereiden op een gewapend conflict. Al snel na de eerste editie’s van de oefening bleek dat de Amerikaanse vliegers dominanter dan hun tegenstander werden als het tot een ‘merge’ kwam.
In de laatste jaren van operationele dienst zijn sommige QF-4’s voorzien van kleurenschema’s waarin de vliegtuigen door de jaren heen gevlogen hebben. Deze QF-4 is voorzien van het ‘South East Asia (SEA)’ schema dat ten tijden van het Vietnam conflict op grote schaal gebruikt is. Ook de F-4’s in Europa vlogen in dit kleurenschema rond. De opnieuw geschilderde toestellen zijn veelvuldig gebruikt tijdens airshows als respect naar veteranen. (Foto: Frank Crebas)
Het 82nd Aerial Target Squadron heeft als thuisbasis Tyndall AFB, Florida. De eenheid heeft ook een detachement op Holloman AFB. De Tyndal vliegtuigen zijn voorzien van een TD (Tyndall Drone) code en de Holloman machines met de HD (Holloman Drone) markering. (foto: Frank Crebas)
Dicht bij huis is de karakteristiek rokende F-4 ook een bekend fenomeen geworden. In de periode 1969-1978 heeft het 32nd TFS ‘Wolfhounds vanaf de vliegbasis Soesterberg met de Phantom II gevlogen. Ook buurlanden Duitsland en het Verenigd Koninkrijk hebben de F-4 intensief gebruikt. Nu de USAF formeel afscheid heeft genomen van de Phantom is het boek voor het type nog niet helemaal gesloten. Iran, Griekenland, Turkije, Japan en Zuid-Korea maken nog immer gebruik in hun frontline squadrons van het vliegtuig.
Een F-4E Phantom II van het 32nd Tactical Fighter Squadron op de vliegbasis Soesterberg. (foto: Johan vd Wei, collectie Marco Dijkshoorn)
De Amerikanen zijn al jaren geleden gestopt met het gebruiken van de F-4 in de frontline eenheden en hebben het type in de laatste decennia louter gebruikt als QF-4 aerial target drone. Deze omgebouwde QF-4’s zijn gemodificeerd om onbemand te kunnen vliegen en hebben als taak te fungeren als realistisch ‘target’ tijdens het live valideren van wapens en tactieken. Verre weg de meeste Amerikaanse F-4’s zijn hierdoor en roemloos en in kapotgeschoten stukken tot een einde gekomen.
Inmiddels is deze QF rol overgenomen door de QF-16 en inmiddels worden onbemande QF-16’s vanaf Tyndall AFB en Holloman AFB gebruikt als 4e generatie aerial target. De vierde generatie Viper heeft vanzelfsprekend veel meer te bieden als een derde generatie F-4 en dit is hard nodig in een wereld waar 5e generatie jachtvliegtuigen in de USAF de boventoon beginnen te voeren.
Ondanks dat vele Phantoms roemloos op de zee- of woestijn bodem zijn beland wordt de F-4 vooral als een groot succes herinnerd. Vele exemplaren hebben door de jaren heen wereldwijd een plaatsje in een museum weten te krijgen hetgeen helaas niet geldt voor het exemplaar dat in bezit is van het Nationaal Militair Museum. In het depot van het museum staat een recent gerestaureerde F-4E in 32nd TFS kleuren opgeslagen. Echter is deze helaas niet te zien voor de bezoekers van het museum. Het zou mooi zijn als hier in de toekomst verandering in komt.
tekst: Frank Crebas
Hartelijk dank voor dit artikel gewijd aan de legende genaamd F – 4 E Phantom. Enige jaren geleden al een indrukwekkend afscheid meegemaakt in Wittmundhafen. Een vliegtuig om nooit te vergeten. m.v.g. G. Th. Blokhuis