Woensdag 26 juli bezoek DGLC.
Drieëntwintig leden stonden even voor tienen aan de ingang van de Lt.-Generaal Bestkazerne. Kapitein Jeroen Verburg ving ons op en even later reden we over de rolbanen van het keurig onderhouden en goed beveiligde complex van de voormalige vliegbasis ‘De Peel’.
Van Overste Alfons van Wuytswinkel kregen we al snel de eerste briefing. Uit de groep geleidewapens ontstond in 2012 het landmachtonderdeel Defensie Grondgebonden Luchtverdediging Commando DGLC (ruim 700 personeelsleden, met ook nog leden uit diverse andere krijgsmachtonderdelen) en ‘De Peel’ transformeerde van vliegbasis naar kazerne. (Nu lopen de eerste verkenningen om ‘De Peel’ als luchtmachtbasis te heropenen) Het commando werkt nauw met de Duitse collega’s samen wat in 2018 resulteerde in de volledige integratie van de FlarakGruppe 61 (ruim 400 personeelsleden) in het DGLC.
Het DGLC verzorgt de opleidingen voor zowel land- als luchtmacht voor zowel de Phased Array Tracking Radar to Intercept On Target (Patriot)-, de Norwegian Advanced Surface to Air Missile (NASAMS) – als Stingersystemen. Ze ontwikkelt de opleidingsmaterialen, heeft een kenniscentrum voor de ontwikkeling van doctrines en doet voorstellen voor nieuwe wapensystemen. De missie van het DGLC is “het leveren van hoogwaardige, langdurige, snel inzetbare, geïntegreerde en gelaagde lucht- en raketverdediging aan nationale- en internationale afnemers met deskundig personeel en unieke grondgebonden wapensystemen. Vanuit een solide kennisbasis en een joint en combined samenstelling garandeert het DGLC bescherming tegen elke dreiging uit de lucht waardoor vrijheid van handelen wordt gecreëerd voor de belanghebbenden”.
Het DGLC gebruikt de modernste Patriot versie. Beschikt over NASAMS met Amraam missiles voor middellange afstanden en voor de korte afstand de Stinger. Bij de Stinger (op Fennek of Man Portable Air Defence System (MANPAD)) is inmiddels de visuele detectie door radarsystemen overgenomen.
De ontwikkelingen gaan nu zeer snel en het is cruciaal om, met hoge resolutie radars, ook de kleinste drones te detecteren opdat ze kunnen worden uitgeschakeld. Het DGLC maakt dan ook een forse groei door. Op 1 juni is het 11e luchtverdedigingsbataljon opgericht dat over het counter Unmanned Aircraft Systems (C-UAS) met Stinger MANPAD beschikt. Voor 2024 staat de oprichting van het 12e luchtverdedigingsbataljon gepland. Voor de nabije verdediging staat de invoering van de nieuwe multi missie radar, afgeleid van de SMART-L, nabij. Verder wordt nu gewerkt aan de verdere bemensing van de 4e Patriot Fire Unit en staat versterking van de ondersteunende diensten inclusief verdere modernisering van het wagenpark in de planning. Medio 2025 staat de vervanging van de Medium Range Air Defence (MRAD) ‘NASAMS (Amraam)’ en de (Very) Short Range Air Defence (V)SHORAD ‘Stinger’ door een integraal nieuw systeem van Kongsberg Defence & Aerospace gepland.
Aansluitend nam Luitenant Anton Wiesenberg (802 sqn) ons mee naar een Patriot lanceerinrichting. Op de launcher lag een canister. De raket wordt door de fabrikant in de gesloten canister geleverd. Uitwisselbare silicagel kristallen zorgen ervoor dat in de container geen vocht de elektronica kan aantasten. Achter wordt de elektronica aangesloten en bij lancering vernietigt de raket het afsluitend membraam. Bij voldoende snelheid wordt de ontsteking automatisch geactiveerd terwijl kleine boosters de missile in de juiste richting sturen.
Raytheon levert twee soorten raketten. De grote PAC 2 die met een grote explosieve lading helikopters en vliegtuigen moet vernietigen. De PAC 3, die kleiner is en waarvan er vier in een andersoortige canister gaan, heeft een kleinere lading en moet mede door zijn zeer hoge kinetische energie ballistische raketten vernietigen of uit de baan duwen. Op een launcher worden maximaal vier canisters geplaatst waardoor ze over vier (PAC 2) tot zestien (PAC 3) missiles beschikt.
De 40 miljoen kostende radar heeft een 120 graden zicht en beschikt over ontelbare zeshoekige radarvlakjes die allen separaat een doel kunnen volgen. Daaronder bevindt zich een brede balk die via de toesteltransponder vriend en vijand van elkaar onderscheidt. De onderste zendervlakken dienen voor de besturing van de afgeschoten raket. Naast de radar staat het aggregaat dat aan de enorme energiebehoefte van de radar moet voldoen. Daarnaast staat de Engagement Control Station (ECS),
de vuurleidingscentrale. Een squadronlid observeert het luchtbeeld en pikt de vijanden eruit, een tweede lid volgt ze terwijl de derde uiteindelijk de raket lanceert. Een Patriot Fire vuurleidingscentrale stuurt zes launchers aan. Glasvezel of straalverbindingen zorgen voor de verbindingen want de componenten kunnen van 100m tot 30km uit elkaar staan. Patriot wordt voor strategische verdediging zoals stedelijke agglomeraties, grote havens en industriegebieden gebruikt. Ze is deel van de geïntegreerde luchtverdediging en wordt dan ook zelf verdedigd. Ondanks dat is ze voor tussentijdse verplaatsing ontworpen en na vier uur moeten de vijfentwintig voertuigen naar een volgende locatie onderweg zijn. De Oekraïne heeft aangetoond dat een volledig geïntegreerd Air Missile air defence systeem ter verdediging van landstrijdkrachten en grondgebied onmisbaar is. Het verdedigen tegen massale inzet van ballistische- en kruisraketten, vliegtuigen, helikopters en de vele soorten drones is geen sinecure en verlangt hoogtechnologische inzet van een scala aan sensoren, raketten en hoogopgeleid personeel. Dank dat we even in de keuken mochten kijken.
Na de lunch bezochten we het uit een fusie van het luchtdoelartilleriemuseum en de traditiekamer Duitsland ontstane Museum Grondgebonden luchtverdediging. Het museum laat de totale luchtverdediging van 1917 tot heden zien. Jacob Tonnis en Ronald Doorenbosch liepen met ons door de uitgebreide collectie. We zagen luistertoestellen, zoeklichten en een mechanische vuurleidingscomputer waarmee zes militairen met commandant in enkele seconden de instellingen van het luchtdoelgeschut moesten ophoesten. Niet eenvoudig, omdat hoogte, afstand, snelheid, vliegrichting, luchtdruk, temperatuur, windrichting en windsnelheid dit bepalen. Waar en op welke afstand bevindt zich het vliegtuig na de tijd die de granaat nodig heeft om zijn doel te bereiken. Ongekend complex als er een ontsteker in zit die nabij het toestel de granaat tot ontploffing moet brengen. Zo’n vuurleiding stuurde dan vier kanonnen aan.
Holland Signaal leverde de eerste radar met vuurleiding waardoor de elektronica zijn intrede deed. Het was hard werken aan zo’n groot kaliber luchtdoelgeschut. In positie brengen, het afstellen en laden van de zware granaten en het aanvoeren daarvan was ongekend zwaar werk. Negen man waren daarvoor nodig terwijl negen anderen even konden uitblazen.
De V2-technologie werd na de oorlog gebruikt om de eerste succesvolle luchtdoelraket de Raytheon MIM3 Nike- Ajax te ontwikkelen. Die beschikte over een 3,4 seconden brandende vaste brandstof booster en een raket die zijn energie uit vloeibare brandstof betrok. Drie explosieve ladingen moesten hoog in de lucht de Sovjet bommenwerpers vernietigen. In 1959 gingen de eerste militairen voor opleiding naar de V.S. waarna ze in 1960 de 1e Groep Geleide Wapens (1GGW) vormden.
In 1963 werden in het voorland drie groepen met de mobiele Raytheon MIM-23 Hawk gepositioneerd waarvan laadvoertuig, launcher en opengewerkt exemplaar in het museum te zien zijn. Ook stonden van het Hawk systeem de radars Hipir, Cwar, Par en Ror opgesteld. In drie kwartier waren de Hawks klaar voor vertrek en in een half uur was alles weer elders opgebouwd. Elke fire-unit beschikte over een door vijf personen bemande Battery Control Center (BCC) vanwaar drie launchers werden aangestuurd. In zo’n BCC draaide onze voorzitter Klaas Jakob als jonge luitenant heel wat diensten en oefeningen.
In ’64 werd de Ajax door de Raytheon MIM-14C Nike Hercules opgevolgd die over vier boosters beschikt. Niet alleen de boosters maar ook de raket gebruikten vaste brandstof. Een site beschikte over drie lanceerinstallaties (twee nucleair) met elk elf raketten. De Hercules werd verticaal gelanceerd en had een bereik van dik 140 km. Raketten met nucleaire lading waren te herkennen aan de vaantjes op de kop.
We bekeken diverse luchtdoelmitrailleurs en -kanonnen en de grote collectie radarinstallaties en vuurleidingscentrales. Ook de imposante Cheetah PRTL met zijn twee Oerlikon 35mm snelvuurkanonnen kreeg de volle aandacht. Een wapen waarvan we allen betreurden dat we die aan Jordanië hebben verkocht. Ook hier, heel veel dank aan de zeer deskundige vrijwilligers die ons die middag hebben rondgeleid.
Chris Zielemans secretaris KNVOL Limburg.
Foto’s Piet Keijers en Leo Remmel